Percepcja słuchowa a nauka czytania

Nauka czytania to jedna z podstawowych umiejętności, którą muszą opanować uczniowie, aby móc efektywnie realizować obowiązek szkolny i osiągać sukcesy edukacyjne. To oczywiste, że wszystkim rodzicom bardzo na tym zależy. Warto wiedzieć, że na powodzenie w zakresie opanowania umiejętności czytania niewątpliwie ma wpływ zarówno analizator wzrokowy, jak i słuchowy. Ważne jest zatem nie tylko, jak nasza pociecha widzi, ale także jak słyszy. Specyficzne trudności w nauce czytania często są spowodowane dysfunkcjami w sferze percepcji słuchowej.

Pod terminem „percepcji słuchowej” kryje się sprawność w odbiorze dźwięków, ich rozpoznawaniu i różnicowaniu. Zaburzeniom w tym obszarze często towarzyszy słabsza pamięć słuchowa, czyli zdolność do utrwalania i przypominania sobie informacji dźwiękowej. Należy dodać, że opisywane przeze mnie zagadnienie nie jest uwarunkowane niedosłuchem, ale zaburzeniami analizy i syntezy dźwięków mowy. Wynikają one z nieprawidłowego funkcjonowania odpowiednich okolic mózgu, głównie w lewej półkuli, gdzie zlokalizowany jest ośrodek korowy słuchowy. Oznacza, to, że nawet jeśli sprawność narządu słuchu naszego dziecka nie budzi zastrzeżeń, może mieć ono trudności z prawidłową identyfikacją bodźców słuchowych i ich różnicowaniem.

Najczęściej, rodzice zauważają ten problem, gdy dziecko rozpoczyna naukę szkolną. Symptomy, które można wówczas zaobserwować mogą być następujące:

- wada wymowy – nieprawidłowa realizacja głosek;

- przekręcanie przez dziecko wyrazów;

- trudności z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów;

- używanie sformułowań błędnych pod względem gramatycznym;

- mylenie wyrazów podobnych pod względem brzmienia (kosa – koza, wąż – wąs)

- trudności w łączeniu głosek w całość wyrazową (p-i-ł-k-a à piłka)

- nieprawidłowe odczytywanie wyrazów;

- trudności w rozumieniu dłuższych wypowiedzi słownych;

- problemy w pamięciowym uczeniu się (wierszyki, dni tygodnia)

- trudności z podziałem wyrazu na głoski lub sylaby.

Wymienione powyżej problemy, z którymi może mierzyć się Państwa dziecko, mają jedynie charakter przykładowy. W rzeczywistości, symptomów, które świadczą o zaburzonej percepcji słuchowej jest dużo więcej. Niemniej, warto sobie uświadomić, że percepcja słuchowa w dużej mierze warunkuje powodzenie szkolne Waszych pociech. Należy więc bardzo systematycznie stymulować jej rozwój. Poniżej przedstawiam przykładowe ćwiczenia, których wykonywanie pomoże wspierać rozwój funkcji słuchowej dziecka i z pewnością ułatwi naukę czytania.

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ

Wymyślanie słów na określoną głoskę.
Podział wyrazów na sylaby i na głoski.
Rozpoznawanie głosek na początku i na końcu wyrazu.
Wystukiwanie rytmu według zaprezentowanego wzoru.
Rozpoznawanie różnych instrumentów lub innych odgłosów z życia codziennego (przyroda, sprzęty domowe).
Tworzenie wyrazów zaczynających się określoną sylabą lub literą.
Wyodrębnianie słów na początku i na końcu zdania.
Powtarzanie ciągu wyrazów.
Słuchowe wyróżnianie wyrazów ukrytych w wyrazach (deSER, kapUSTA, buRAK).
Łączenie głosek w słowa oraz rozkładanie słów na głoski (Na początku podajemy krótkie słowa: kot, dom, mama, tata. Dopiero w trakcie kolejnych ćwiczeń wprowadzamy dłuższe wyrazy: kotek, miska, worek itd.)